دستگاه خودپرداز یا دستگاه عابربانک، نیز نامیده می شود؛ دستگاهی الکترونیکی است که به مشتریان بانک این امکان را می دهد تا در صورت نیاز هر وقت و در هر زمان به وسیله قرار دادن کارت عابر بانک در دستگاه و وارد کردن یک رمز از حساب خود پول دریافت کرده یا موجودی حساب بانکی خود را چک کنند. بدون اینکه نیاز به نیروی انسانی باشد. بسیاری از خودپردازها امکان واریز پول یا چک، جابجایی پول میان حساب های بانکی و حتی خرید تمبر را برای مشتریان فراهم می کنند.
در ایران دستگاه‌های خودپرداز به شبکه شتاب متصل هستند. شبکه شتاب این امکان را به کاربر می‌دهد تا به راحتی امکان برداشت و مشاهده موجودی را داشته باشد. در ایران می‌توان از طریق دستگاه‌های خودپرداز اقدام به پرداخت قبض‌های خدمات عمومی نظیر قبض آب و برق و… نیز نمود.
تاریخچه دستگاه خودپرداز
نخستین دستگاه ATM جهان در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ میلادی، در یکی از شعبات بانک بارکِلیز در شهر انفیلد تاون در شمال لندن نصب شد. یک خودپرداز در هامبورگ آلمان . نخستین دستگاه خودپرداز خاورمیانه، در ایران توسط بانک بیمه بازرگانان و در تهران قرار گرفت. امروزه اغلب دستگاه‌های خودپرداز ایرانی به شبکه شتاب متصل هستند.
بانک تهران در سال 1350 شمسی (معادل 1971 میلادی 4 سال پس از ثبت اختراع ماشین پرداخت پول در جهان)، اقدام به ورود و به کارگیری دستگاه خودپرداز از یکی از مدعیان این اختراع یعنی چاب ام دی تو نمود و بعد از ورود 6 دستگاه و نصب آن‌ها در تهران، با خرید نوع جدیدتر یعنی چاب ام دی فور اس تعداد آن‌ها را به 12 دستگاه در کشور افزایش داد. شش دستگاه اول در تهران و در شعب چهار راه پهلوی، تخت جمشید، جمالزاده، تجریش، بازار و فردوسی و شش دستگاه دیگر در شعب شهرستان‌های چالوس، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز و رشت نصب گردید.
معرفی بخش‌های مختلف دستگاه خودپرداز
بخش‌های تشکیل دهنده دستگاه عابربانک شامل کامپیوتر صنعتی به عنوان پردازش‌گر، کارتخوان مغناطیسی و کارتخوان هوشمند و جدیدا کارتخوان غیرتماسی، صفحه کلید که در خودپرداز معمولاً ای ای ای پی۴ نامیده می‌شود، پروسسور اختصاصی رمزنگاری، صفحه نمایش، کلیدهای انتخابی ، ژورنال پرینتر، محفظه سخت، سنسورها و نشان‌گرها، بیرون دهنده پول ، در مدل‌های جدید دوربین، قسمت مخصوص پذیرش پول (در دستگاه‌های با قابلیت پذیرش پول)، بارکد خوان، پورت‌های کامپیوتری مختلف و بلندگو است.
بخش‌های ورودی و خروجی دستگاه خودپرداز
دستگاه عابربانک از دو بخش ورودی و چهار بخش خروجی تشکیل شده است.
کارتخوان و صفحه کلید بخش‌های ورودی را شامل می‌شود.
کارتخوان
کارتخوان یکی از بخش های ورودی دستگاه ATM یا خودپرداز است که داده های روی کارت را می خواند. این دستگاه به کمک نوار مغناطیسی پشت کارت، اطلاعات موجود در کارت را ضبط می کند و سرور اصلی برای دریافت اطلاعات حساب بانکی از آن استفاده می کند.
صفحه کلید
بعد از وارد کردن کارت در دستگاه خودپرداز، می‌بایست رمز عبور خود را با استفاده از صفحه کلید وارد کنید. این رمز به هنگام ارسال برای سرورها یا پردازنده های میزبان کدگذاری می شود.
بخش‌های خروجی خودپرداز
اسپیکر، صفحه نمایش، پرینتر رسید، نگهدارنده پول و شبکه ATM بخش‌های خروجی دستگاه عابربانک هستند.
اسپیکر
اسپیکر یا بلندگو برای پخش صدا به هنگام فشار دادن کلیدهای مختلف به کار می رود.
صفحه نمایش
صفحه نمایش، اطلاعات مربوط به تراکنش ها را به شما نمایش می دهد. تمامی مراحل برداشت از حساب یا دیگر خدمات از طریق این صفحه برای شما نمایش داده می شود.
پرینتر رسید
این پرینتر، تمامی جزئیات مربوط به خدمات بانکی شامل تاریخ، ساعت، شماره پیگیری، مبلغ و … را برای مشتریان چاپ می کند.
نگهدارنده پول
این بخش از دستگاه ATM یا خودپرداز را می توان مهم‌ترین بخش آن به شمار آورد. این سیستم مرکزی در دستگاه خودپرداز است که می تواند پول درخواست شده را به مشتری تحویل دهد. وظیفه اصلی این بخش، شمارش اسکناس‌ها و تحویل دادن آن‌ها به مشتری است. تمامی این فعالیت‌ها به وسیله سنسورهایی با دقت بالا انجام می‌شوند.
شبکه ATM
سرویس دهنده اینترنت یا Internet Service Provider که به اختصار ISP نامیده می شود، نقش مهمی در دستگاه های عابربانک ایفا می کند. این سرویس، ارتباط میان ATM و پردازنده میزبان را فراهم می کند و اطلاعات مربوط به تراکنش ها و حساب های بانکی را از ATM به پردازنده منتقل می کند. پردازنده میزبان اطلاعات دریافتی را با بانک های دارای مجوز تطابق می دهد و پس از تائید، فعالیت مورد نظر را به انجام می رساند.
انواع دستگاه خودپرداز
دستگاه خودپرداز دیواری
بیشترین مدل استفاده همین مدل دستگاه خودپرداز دیواری است. این مدل معمولا در بانک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دستگاه خودپرداز سالنی
این مدل از عابربانک‌ها بیشتر در فروشگاه‌ها، موسسات، ایستگاه‌های مترو، فرودگاه و در کل مکان‌های سربسته کاربرد دارد.
دستگاه خودپرداز DRIVE UP
این مدل از نظر ظاهری شبیه به دستگاه خودپرداز دیواری است، با این تفاوت که طوری طراحی شده تا کاربر از داخل اتومبیل هم بتواند عملیات مد نظر خود را انجام دهد.
سخن پایانی
با توضیحات داده شده در مورد انواع دستگاه خودپرداز، اگر قصد خرید دستگاه خودپرداز را دارید می توانید با همکاران ما در تمدن تجارت الکترونیک ژیلا در ارتباط باشید.
